Για τη μέθοδο Μοντεσσόρι στο σπίτι γράφει η εκπαιδευτικός *Ζήγκου Γεωργία, Σύμβουλος μοντεσσοριανής εκπαίδευσης στο σπίτι
Όταν ακούς τη λέξη Μοντεσσόρι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό είναι το χτίσιμο της ανεξαρτησίας στο παιδί. Μια έννοια που ερμηνεύεται με διάφορους τρόπους ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός. Ανεξαρτησία στη μοντεσσοριανή προσέγγιση σημαίνει ότι το παιδί μπορεί να εξυπηρετεί τον εαυτό του στο βαθμό που του επιτρέπει η ανάπτυξή του. H ανεξαρτησία αυτή ενισχύεται μέσα από τη διαμόρφωση ενός κατάλληλου περιβάλλοντος που ακολουθεί τις αναπτυξιακές ανάγκες του παιδιού.
Τι σημαίνει ένα κατάλληλο περιβάλλον;
Η Μαρία Μοντεσσόρι στο πρώτο “Casa dei Bambini”, το πρώτο μοντεσσοριανό σχολείο παρατήρησε ότι τα παιδιά είχαν ανάγκη από έπιπλα στα μέτρα τους και τότε μπορούσαν να λειτουργήσουν αυτόνομα. Για παράδειγμα, αν υπήρχε μια καρεκλίτσα στην είσοδο της τάξης τους, τότε προσπαθούσαν να βάλουν και να βγάλουν μόνα τους τα παπούτσια τους. Η εργασία αυτή τους επέτρεπε να δουλέψουν με τον εαυτό τους, να αυτοβελτιωθούν και να αποκτήσουν σιγά σιγά ανεξαρτησία.
Στη μοντεσσοριανή φιλοσοφία το παιδί που έρχεται στον κόσμο αντιμετωπίζεται ως ισάξιο μέλος της οικογένειας. Ως ισάξιο μέλος έχει και αυτό τα δικά του έπιπλα. Για παράδειγμα στον χώρο του σαλονιού στον οποίο οι ενήλικες χαλαρώνουν μπορεί να έχει και αυτό τη δικιά του γωνιά χαλάρωσης με μικρά έπιπλα και παραμύθια.
Πώς θα φτιάξουμε το δικό μας μοντεσσοριανό περιβάλλον;
Η πρώτη αρχή που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας όσον αφορά τη μέθοδο Μοντεσσόρι είναι ότι τα έπιπλα πρέπει να προσφέρουν ανεξαρτησία στο παιδί. Ένα παιδί που έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τα έπιπλα που υπάρχουν στον χώρο του χωρίς να παρέμβει ο ενήλικας, μπορεί να εργαστεί με τον εαυτό του για να απορροφήσει όλες τις ψυχοσωματικές και κινητικές δεξιότητες από το περιβάλλον που θα το καταστήσουν ικανό να αυτονομηθεί.
Η ανεξάρτητη εργασία με τον εαυτό του θα το οδηγήσει στην επιθυμία να κατακτήσει με ακρίβεια τις δεξιότητες που του προσφέρει το περιβάλλον. Του δίνεται ταυτόχρονα και η ευκαιρία για επανάληψη. Καθώς το παιδί επαναλαμβάνει μία πράξη που το ενδιαφέρει πραγματικά αφοσιώνει όλο το σώμα και την ενέργειά του εκεί και χτίζει με σταδιακά βήματα τη συγκέντρωσή του.
Πώς και πότε να ξεκινήσουμε;
Πρώτα από όλα πρέπει να μελετήσουμε τον χώρο μας και να προσπαθήσουμε να δώσουμε περιθώριο για τη δημιουργία χώρων για το παιδί. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάποια από τα έπιπλά μας θα χρειαστεί να αποσυρθούν.
Όσο νωρίτερα ξεκινήσουμε τόσο πιο γρήγορα θα χτίσουμε τη ανεξαρτησία. Στη μοντεσσοριανή προσέγγιση ο πρώτος χώρος εργασίας μπορεί να δημιουργηθεί όταν το μωρό είναι μόλις δύο εβδομάδων και τότε μπορούμε να του δώσουμε και τις πρώτες μοντεσσοριανές δραστηριότητες.
Όμως πάμε δούμε πώς μπορούμε να στήσουμε ένα μοντεσσοριανό περιβάλλον σε λίγο μεγαλύτερη ηλικία:
Χώρος εργασίας
Μπορούμε να ξεκινήσουμε από περίπου 7-8 μηνών με ένα χαμηλό τραπεζάκι και ένα καρεκλάκι που θα αποτελέσουν τον χώρο εργασίας του παιδιού. Το τραπεζάκι πρέπει να έχει κατάλληλο ύψος για το παιδί και το καρεκλάκι να είναι τέτοιο ώστε να επιτρέπει στο παιδί να ανεβοκατεβαίνει μόνο του. Φροντίζουμε ώστε ο χώρος εργασίας να είναι απλός και λιτός. Το τραπεζάκι μπορεί να έχει πάνω ένα λουλουδάκι σε βάζο.
Το ίδιο τραπεζάκι μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και ως τραπεζάκι φαγητού.
Χώρος δραστηριοτήτων
Μεγάλο ρόλο στο χτίσιμο της ανεξαρτησίας παίζουν οι δραστηριότητες σε ράφια. Το παιδί πρέπει να έχει άμεση πρόσβαση στις δραστηριότητές του και να μπορεί να επιλέξει όποια το ενδιαφέρει χωρίς να παρέμβει ο ενήλικας. Τα ράφια πρέπει να είναι στο ύψος του παιδιού και ανοιχτά ώστε να μπορεί να βλέπει όλες τις δραστηριότητες. Αυτό του παρέχει μια τάξη στο περιβάλλον, ξέρει πάντοτε πού είναι ότι χρειάζεται και όταν βάλει στόχο να ασχοληθεί με κάποια από αυτές δεν αποσπάται η προσοχή του από άλλους παράγοντες.
Ακόμα και τα παραμύθια πρέπει να βρίσκονται σε χαμηλή βιβλιοθήκη και τα εξώφυλλα να είναι εμφανή.
Χώρος ύπνου
Ένα κρεβάτι στο πάτωμα, από όταν το παιδί μπουσουλάει, του επιτρέπει να πηγαίνει για ύπνο όταν το σώμα του του δείξει ότι ήρθε η ώρα να κοιμηθεί. Αυτό δίνει στο παιδί αυτοέλεγχο και ανεξαρτησία, ότι ακριβώς πρεσβεύει και η μέθοδος Μοντεσσόρι.
Είσοδος σπιτιού
Τα παιδιά μπορούν να βγάλουν και να βάλουν τα παπούτσια τους περίπου από 1 έτους, αρκεί να τους δοθεί η ευκαιρία για πειραματισμό. Μια χαμηλή καρέκλα στην είσοδο του σπιτιού τα βοηθάει να εργαστούν αυτόνομα. Μπορούμε να τοποθετήσουμε ένα ζευγάρι καθαρά παπούτσια εντός του σπιτιού και να τα αφήσουμε εκεί έτσι ώστε όταν θέλει να εργαστεί αυτόνομα να έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Επιπλέον μπορούμε να έχουμε στην είσοδο ένα καλαθάκι με κάλτσες και κρεμάστρες στο ύψος του παιδιού για να κρεμάει το μπουφάν και τη τσάντα του.
Να θυμάστε…
Ο ενήλικας είναι αυτός που θα κάνει τη σύνδεση του παιδιού με το περιβάλλον. Το παιδί αρκετές φορές δεν γνωρίζει τι πρέπει να κάνει με τα αντικείμενα στον χώρο, γιατί τίποτα δεν είναι δεδομένο για ένα παιδί που ζει τόσο λίγο διάστημα πάνω σε αυτή τη Γη. Η σύνδεση με το περιβάλλον πρέπει να γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο ώστε το παιδί να μπορέσει να αφομοιώσει τη λειτουργία και τον σκοπό κάθε χώρου.
Χρήσιμα tips για να μεταμορφώσετε το σπίτι σας σε μοντεσσοριανό με ήδη υπάρχοντα έπιπλα:
Η κάθε οικογένεια έχει τις δικές της ανάγκες και τις δικές της προτεραιότητες. Η προσαρμογή του σπιτιού στα μέτρα του παιδιού μπορεί να γίνει σταδιακά. Υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε έπιπλα που ήδη υπάρχουν στο σπίτι μας και να τους δώσουμε εμείς μια άλλη λειτουργία.
- Το τραπεζάκι του σαλονιού ή της τηλεόρασης μπορεί να γίνει το τραπεζάκι εργασίας ή/και σίτισης του παιδιού.
- Ένα μικρό σκαμνάκι που είχαμε μπορεί να γίνει η καρέκλα του παιδιού.
- Μεγάλα μαξιλάρια μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε μια γωνιά χαλάρωσης στο σαλόνι.
- Ένα στρώμα από μονό κρεβάτι μπορεί να τοποθετηθεί στο πάτωμα. Μπορούμε ακόμα να αφαιρέσουμε τα πόδια από ένα μονό κρεβάτι και να το τοποθετήσουμε στο πάτωμα μαζί με το στρώμα.
- Τα χαμηλά ράφια της βιβλιοθήκης μας μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ράφια για τις μοντεσσοριανές δραστηριότητες.
«Η ανεξαρτησία είναι μια λέξη με βαθύτερη έννοια από την ελευθερία»
Μαρία Μοντεσσόρι
*H Γεωργία είναι απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο ίδιο τμήμα ολοκλήρωσε και τις μεταπτυχιακές σπουδές της πάνω στις “Φυσικές επιστήμες στην εκπαίδευση”. Τα τελευταία 10 χρόνια εργάζεται στην ιδιωτική εκπαίδευση ως δασκάλα. Το 2020 έφερε στον κόσμο την κόρη της και άρχισε να αναζητάει γι’ αυτήν ένα διαφορετικό σύστημα εκπαίδευσης από αυτό που υπηρετούσε τόσα χρόνια. Ολοκλήρωσε τις σπουδές της ως βοηθός μοντεσσοριανού παιδαγωγού για τις ηλικίες 3-6(ΑΜΙ) και συνεχίζει την εκπαίδευσή της με έναν μεγάλο κύκλο σπουδών ως παιδαγωγός βρεφικής ηλικίας 0-3(ΑΜΙ). Το τελευταίο διάστημα εκπαιδεύει γονείς που θέλουν να εφαρμόσουν τη μοντεσσοριανή προσέγγιση στο σπίτι μέσω online ομαδικών ή ατομικών συναντήσεων. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την online μοντεσσοριανή εκπαίδευση στο σπίτι πατήστε τον εδώ
Website: https://montessoraki.com/
Instagram account: team_glykoula
Email: zigougwgw@hotmail.com
Διαβάστε περισσότερα άρθρα για τη Μοντεσσόρι εδώ.
Αυτό το περιεχόμενο χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .
Το περιεχόμενο αυτού του blog αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της εταιρίας LITTLE HANDS BLW. Συνεπώς, ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ κάθε αναδημοσίευση, αντιγραφή ή τροποποίηση του χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση της εταιρίας. Εάν ενδιαφέρεστε για το περιεχόμενο του blog, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας για να συζητήσουμε πως θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε.
