Οι οδηγίες για την έναρξη των συμπληρωματικών τροφών έχουν αλλάξει πολλές φορές ανά τις δεκαετίες. Μάλιστα, αν ρωτήσετε τη μαμά σας το πιο πιθανό είναι να σας πει ότι σας έδωσε το πρώτο σας γεύμα στους 3 μήνες περίπου. Σήμερα όμως οι περισσότεροι παιδίατροι συστήνουν την εισαγωγή των στερεών τροφών με το που κλείσει το μωρό τους έξι μήνες.
Συστάσεις από επίσημους φορείς
Όσο το μωρό μεγαλώνει το μητρικό γάλα και η φόρμουλα δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες του σε ενέργεια και άλλα θρεπτικά συστατικά. Οπότε και ξεκινάμε να δίνουμε συμπληρωματικές στερεές τροφές.
Ο Ευρωπαϊκός Σύλλογος Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας και Διατροφής (ESPGHAN) αναφέρει ότι η εισαγωγή των στερεών τροφών θα πρέπει να ξεκινήσει κάπου μεταξύ της 17ηςκαι 26ηςεβδομάδας. Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP), αναφέρει ότι γύρω στους 6 μήνες μπορούν τα μωρά να λάβουν τροφές, θεωρεί όμως ότι το γάλα δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες σε σίδηρο, οπότε συστήνει την προληπτική χορήγηση του ήδη από τους 4 μήνες. Ο ΠΟΥ, από την άλλη, συστήνει τον αποκλειστικό θηλασμό για τους πρώτους 6 μήνες ζωής του βρέφους, έτσι ώστε να αποκομίσει τα περισσότερα οφέλη του θηλασμού και να αποφευχθούν τυχόν λοιμώξεις του γαστρεντερικού και αναπνευστικού συστήματος.
Όπως βλέπουμε υπάρχει μια μικρή διαφωνία ως προς την ακριβή ηλικία έναρξης των συμπληρωματικών τροφών, αλλά γύρω στους 6 μήνες οι περισσότεροι οργανισμοί υγείας συμφωνούν ότι τα μωρά μπορούν και θα πρέπει να ξεκινούν τα στερεά γεύματα.
Κριτήρια ετοιμότητας για τη λήψη στερεών τροφών
Όπως θα διαβάσατε παραπάνω, δεν υπάρχει μία και συγκεκριμένη σωστή ηλικία εισαγωγής! Στην πραγματικότητα, από τη στιγμή που οι περισσότεροι φορείς συστήνουν την εισαγωγή τροφών περί τους 6 μήνες, είναι πιο πρακτικό να παρατηρούμε και τα σημάδια νευρολογικής ωριμότητας που εμφανίζει το κάθε μωρό. Αυτά είναι:
- Να μπορεί να κρατάει σταθερά το κεφάλι σε όρθια θέση και να μπορεί να καθίσει για λίγα δευτερόλεπτα χωρίς υποστήριξη
- Να έχει εξαφανιστεί το αντανακλαστικό εξώθησης με τη γλώσσα, κοινώς να μην σπρώχνει την τροφή προς τα έξω με το που ακουμπήσει στα χείλια (αυτό μπορούμε να το ελέγξουμε ακουμπώντας ένα κουταλάκι στο κάτω χείλος ή το δάχτυλο μας)
- Να υπάρχει συντονισμός χεριού-ματιού. Δηλαδή να προσπαθεί να φέρει ότι στο στόμα αυτό που κρατάει στο χέρι του.
Όντως, τα περισσότερα μωρά είναι αναπτυξιακά έτοιμα γύρω στους έξι μήνες, κάποια λίγο νωρίτερα και κάποια λίγο αργότερα. Αυτά τα κριτήρια δεν αφορούν μόνο τα μωρά που πρόκειται να ακολουθήσουν τη μέθοδο της αυτο-σίτισης (BLW), αλλά και τους γονείς που θα σιτίσουν με αλεσμένη τροφή το μικρό τους.
Και γιατί τόσο ανησυχία με τα σημάδια ετοιμότητας;
Είναι σημαντικό να δώσουμε βάση στα κριτήρια-σημάδια που αναφέρθηκαν παραπάνω για έναν κύριο λόγο: να ελαχιστοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τον κίνδυνο πνιγμονής. Το βρέφος προστατεύεται φυσιολογικά από το να πνιγεί από ξένο σώμα ή τροφή, διώχνοντας το με τη γλώσσα προς τα έξω. Αυτό σε συνδυασμό με σωστή στήριξη του κεφαλιού, δηλαδή το μωρό να μπορεί να καθίσει μόνο του χωρίς υποστήριξη, μειώνει ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο, καθώς αυτό είναι σε θέση να χειριστεί καλύτερα την τροφή και να μπορεί να την αποβάλει ευκολότερα σκύβοντας προς τα μπρος.
Άλλο σημάδι που βλέπουμε στο μωρό μας γύρω στους έξι μήνες, αλλά δεν υποδηλώνει ετοιμότητα, είναι να δείχνει ενδιαφέρον για την τροφή που τρώμε εμείς. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι κάτι που μπορεί να ξεκινήσει πολύ νωρίτερα από την νευρολογική ετοιμότητα που αναλύσαμε παραπάνω.
Υπάρχει κάποιος λόγος για να ξεκινήσω νωρίτερα;
Επικρατούν διάφοροι μύθοι γύρω από την σωστή ηλικία έναρξης των στερεών τροφών.
Ένας μύθος αφορά το θέμα του ύπνου, καθώς πολλά μωρά από την ηλικία των 4 μηνών περίπου αρχίζουν να εμφανίζουν αλλαγές στο πρόγραμμα του ύπνου και να ξυπνάνε πιο συχνά, αυτό δε σημαίνει όμως ότι πρέπει να ξεκινήσουν και νωρίτερα τις στερεές τροφές. Η δικαιολογία που θα ακούσετε πιθανώς είναι ότι δεν καλύπτουν την πείνα τους με το γάλα, οπότε και απαιτείται επιπλέον τροφή.
Επίσης, στασιμότητα του βάρους πριν τους 6 μήνες δε σημαίνει ότι χρειάζεται πρώιμη εισαγωγή στερεών. Αντιθέτως, πρέπει να εντοπίσουμε σε ποιον παράγοντα μπορεί να οφείλεται κάτι τέτοιο και να τον διορθώσουμε (π.χ. λάθη στο θηλασμό, πιπίλα, αλλεργία κλπ.)
Αντίθετα, υπάρχει και ένας μύθος που υποστηρίζει την επιβλαβή επίδραση της πρώιμης εισαγωγής στερεών τροφών στο βρέφος, λόγω ανωριμότητας του πεπτικού για να δεχθεί άλλες τροφές πέραν του γάλακτος. Αυτό είναι κάτι που ισχύει για την εισαγωγή τροφών πριν από τους 4 μήνες. Αν δείτε ότι το μωρό είναι έτοιμο για να λάβει τροφές στους 5 μήνες και 2 εβδομάδες για παράδειγμα, μπορείτε άνετα να ξεκινήσετε τις στερεές τροφές, όσον αφορά τη νευρολογική του ωρίμανση. Από την άλλη, ίσως θέλετε να περιμένετε άλλες 2 εβδομάδες για να κλείσει και τους 6 μήνες για να μειώσετε επιπλέον τον κίνδυνο για γαστρεντερολογική λοίμωξη.
Συμπερασματικά, οι τελευταίες συστάσεις υποστηρίζουν την εισαγωγή των συμπληρωματικών τροφών στους 6 μήνες για τα περισσότερα βρέφη, με ταυτόχρονη αξιολόγηση της αναπτυξιακής ετοιμότητας.
[Όλα τα παραπάνω δεν αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση τις οδηγίες που έχετε λάβει από τον παιδίατρό σας.]
Βιβλιογραφία
- Fewtrell M. et al., (2017) Complementary Feeding: A Position Paper be the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition, JPGN, 64:1(119-132)
- Infant and young child feeding: model chapter for textbooks for medical students and allied health professionals (2009), World Health Organization, Session 3: Complementary feeding (p. 19-28)
- Feeding in the first year of life (2018), Scientific Advisory Committee on Nutrition (SACN)
- Bite-size milestones: Signs of Solid Food Readiness (2018), American Academy of Pediatrics https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/feeding-nutrition/Pages/Bite-Sized-Milestones-Signs-of-Solid-Food-Readiness-.aspx
- Ready or not?, Start 4 Life, https://www.nhs.uk/start4life/weaning/ready-or-not/
Αυτό το περιεχόμενο χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .
Το περιεχόμενο αυτού του blog αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της εταιρίας LITTLE HANDS BLW. Συνεπώς, ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ κάθε αναδημοσίευση, αντιγραφή ή τροποποίηση του χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση της εταιρίας. Εάν ενδιαφέρεστε για το περιεχόμενο του blog, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας για να συζητήσουμε πως θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε.
